برای شروع معاملات بورس ابتدا باید خودتان را به عنوان سهامدار در بازار سهام معرفی کنید. بدین منظور احتیاج به کد سهامداری یا کد بورسی دارید. همه اشخاص حقیقی و حقوقی که قصد خرید و فروش سهام در بازار بورس دارند، ابتدا باید برای دریافت کد بورسی از سامانه سجام در شرکت سمات اقدام نمایند. با این کار اشخاص به عنوان سهامدار در سازمان بورس اوراق بهادار تهران معرفی می‌شوند. دریافت این کد به عنوان اولین اقدام عملی برای خرید و فروش در بورس است. برای دریافت این کد باید ازسجام در سمات (شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار) اقدام شود.
تغییر قوانین دریافت کد بورسی
قوانین اخذ کد در سال‌های اخیر تغییر کرده است. در این درس نحوه دریافت کد بر اساس قوانین سال 1403 بروزرسانی شده است.
کد سهامداری چیست؟
تعریف دقیق و درست کد سهامداری یا کد بورسی را با بیان شیوا و ساده استاد حسین محمدپور در فیلم آموزشی این درس ببینید.
تعریف کد بورسی یا کد سهامداری
کد بورسی یک شناسه است که بصورت منحصر به فرد به سهامدار تعلق می‌گیرد. این کد عملکردی مشابه کدملی برای افراد جامعه دارد. یعنی هر شخصی (حقیقی یا حقوقی) یک کد بورسی منحصر به خود دارد. که در سازمان بورس اوراق بهادار تهران با این شناسه (کد) شناخته میشود. تمامی معاملات و دارایی‌های شخص سهامدار در همین شناسه ثبت و نگهداری می‌گردد.
کد بورسی از چند بخش تشکیل شده؟
این شناسه در تمام دوران زندگی فرد ثابت بوده (مشابه کد ملی) و هرگز تغییر نمی‌کند. بنابراین اشخاص فقط یکبار برای گرفتن کد سهامداری اقدام می‌کنند. توجه داشته باشید که خرید و فروش سهام در بازار بورس بدون اخذ کد بورسی مقدور نیست.
این شناسه شامل سه حرف و پنج عدد در کنار آن است.
کد سهامداری برای اشخاص حقیقی
شامل سه حرف اول فامیل + پنج عدد می‌باشد. مثلا برای یک شخص حقیقی که فامیلش “پورصادقی” است می‌تواند به شکل “پور13924” باشد.
کد سهامداری برای اشخاص حقوقی
بسته به نوع و ماهیت آن (بطور مثال موسسه، شرکت و غیره) شامل سه حرف اول ماهیت + پنج عدد است. مثلا برای یک “موسسه آموزشی” می‌تواند به شکل “موس12934” باشد.
نحوه دریافت کد بورسی چیست؟
با پیشرفت تکنولوژی و اینترنت در ایران، ارائه خدمات نیز متحول شده است. درحال حاضر دریافت کد بورسی از شرکت سمات (شرکت سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار) و از طریق سامانه سجام (سامانه جامع اطلاعات مشتریان) انجام میشود. دریافت کد از سامانه سجام ممکن است، کمی پیچیده به نظر برسد. درنتیجه حتما این درس را تا انتها دنبال کنید، تا ساده‌ترین روش را برایتان توضیح دهیم.
مراحل دریافت کد سهامداری از سامانه سجام چیست؟
برای دریافت کد بورسی از سامانه سجام دو مرحله کلی طی میشود. اما از آنجا که پس از دریافت کد از سجام، باید از طریق یک شرکت کارگزاری، “کد معاملاتی” هم دریافت، درنتیجه ما برای شما پیشنهادی میان‌بر داریم. لذا دو مرحله دریافت کد سهامداری از سامانه به شرح زیر است:
- ثبت‌نام در سجام و دریافت کد رهگیری 10 رقمی
- احراز هویت که بصورت حضوری و الکترونیکی قابل انجام است
راهنمای ثبت‌نام در سامانه سجام برای اشخاص حقیقی و حقوقی
شیوه ثبت‌نام در سامانه سجام برای اشخاص حقیقی و حقوقی متفاوت است. حتما می‌دانید که اشخاص حقوقی همان شرکت‌ها و موسسات ثبت شده هستند. بنابراین تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی باید به وبسایت سامانه سجام مراجعه کنند و مراحل ثبت‌نام در سامانه را به اتمام برسانند.
راهنمای ثبت‌نام اشخاص حقیقی
راهنمای ثبت‌نام اشخاص حقیقی
نحوه احراز هویت در سامانه سجام (حضوری یا الکترونیکی) چیست؟
قبل از توضیح مراحل احراز هویت، لازم به تاکید است که تنها با دریافت کد سهامداری از سامانه سجام نمی‌توان برای خرید و فروش سهام اقدام کرد. چراکه باید از یک شرکت کارگزاری بورس “کد معاملاتی” دریافت شود. از طرفی شرکتهای کارگزاری نیز مراحل احراز هویت دارند. بنابراین برای اینکه دو مرتبه مراحل احراز هویت را انجام ندهید، ما برای شما پیشنهادی ساده و کارآمد داریم.
پیشنهاد من به شما !
فقط یکبار برای هر دو (سجام و کارگزاری) احراز هویت شوید. برای اینکه فقط یکبار احراز هویت شوید، اول در یک شرکت کارگزاری بورس ثبت‌نام کنید و سپس در همان کارگزاری مراحل احراز هویت را طی کنید. توضیحات مربوط به کارگزاری را در درس بعدی دنبال کنید.
راهنمای احراز هویت حضوری
برای احراز هویت حضوری باید به یکی از مراکز منتخب شرکت سمات مراجعه کنید. این مراکز شامل دفاتر پیشخوان دولت و یا شرکتهای کارگزاری هستند.
از طریق لینک زیر، مراکز نزدیک به محل زندگی خود را جستجو کنید. سپس با در دست داشتن مدارک هویتی (اصل شناسنامه و کارت ملی) برای احراز هویت مراجعه کنید.
راهنمای احراز هویت الکترونیکی
از سال 1401 به بعد، تعداد زیادی از شرکتهای کارگزاری بورس، و برخی از سامانه‌های دیگر امکان احراز هویت الکترونیکی (غیرحضوری) را فراهم کردند.
در لینک زیر لیست این شرکت‌ها که قابلیت احراز هویت الکترونیکی دارند، توسط شمات معرفی شده است. همچنین راهنمای کامل آن در لینک زیر وجود دارد.
دست نگه دارید !
پیشنهاد ما را فراموش کردید؟ قبل از اقدام برای احراز هویت، بهتر است اول در کارگزاری ثبت‌نام کنید. سپس یکبار احراز هویت شوید. پس همین الان درس بعدی را دنبال کنید.
دریافت کد بورسی برای اتباع و اشخاص دیگر از سامانه سجام
آنچه تا اینجا در این درس بیان شد، برای افراد و اشخاص حقیقی و یا حقوقی است که قصد دارند، برای خود یا شرکت و موسسه خودشان کد سهامداری دریافت کنند. اما ممکن است، شما بخواهید به عنوان “وکیل” یا “وصی” یا “قیم” برای شخص دیگری مثلا فرزندتان که به سن قانونی نرسیده، کد بورسی دریافت کنید. در اینصورت باید به نکات دیگری توجه کنید.
اطلاعات تکمیلی
اگر به عنوان یک شخصی که تابعیت کشور ایران را ندارید، اما مدارک اقامتی قانونی دارید، می‌توانید برای دریافت کد سهامداری اقدام کنید. شما نیز می‌توانید مراحل ثبت‌نام در سجام را مشابه آنچه در این درس بیان شده، طی کنید. اما در مرحله احراز هویت، حتما باید حضورا به مراکز منتخب یا شرکتهای کارگزاری مراجعه کنید.
ممکن است بخواهید برای شخص دیگری کد بورسی دریافت کنید. اگر قصد دارید برای افراد دیگری بجز خودتان از سامانه سجام کد دریافت کنید، باید یکی از شرایط زیر را دشته باشید.
- قیم قانونی: قیم قانونی فرد دیگری هستید. مثلا برای فرزندتان اقدام کنید.
- وکیل قانونی: شخص حقیقی یا حقوقی وکالت رسمی به شما داده است.
- وصی قانونی: یک وصیت نامه ثبت شده، به عنوان وصی فرد متوفی تعیین شدید.
چنانچه هر یک از موارد فوق باشد، قبل از ثبت‌نام در سجام برای شخص دیگر خود شما باید ثبت‌نام کرده باشید. در ویدئو زیر توضیحات کاملی برای هر یک از موارد فوق بیان شده است. قبل از اقدام برای ثبت‌نام در سامانه سجام بهتر است این ویدئو را مشاهده کنید.
آنچه درباره کد بورسی باید بدانید !
- فرآیند صدور کد بین 24 ساعت تا 48 ساعت (بجز روزهای تعطیل) زمان خواهد برد.
- صدور کد سهامداری رایگان نیست و هم در مرحله ثبت‌نام در سامانه سجام و هم در مرحله احراز هویت هزینه دارد.
- پس از گرفتن کد سهامداری فقط می‌توانید بصورت حضوری (در محل شرکت کارگزاری) معامله خرید و فروش سهام را انجام دهید.
- برای آنکه بتوانید معاملات بازار سهام را بصورت اینترنتی و یا بصورت آنلاین (برخط) انجام دهید، حتما درس بعدی را ببنید.
- با اخذ کد می‌توانید در دو بازار بورس اوراق بهادار و بازار فرابورس اقدام به خرید و فروش سهام نمائید.
- اگر کد خود را فراموش و یا گم کنید، هیچ اتفاق بدی نخواهد افتاد. این کد در سامانه معاملات وجود دارد.
سوالات متداول
آیا بعد از دریافت کد سهامداری می‌توانم خرید و فروش سهام را انجام دهم؟
خیر – شما با گرفتن این کد، فقط به عنوان یک نفر سهامدار در سازمان بورس اوراق بهادار تهران معرفی می‌شوید. اما برای آنکه بتوانید خرید و فروش سهام را انجام دهید، لازم است فرآیند دریافت کد معاملاتی را از طریق یک شرکت کارگزاری بورس طی کنید. (درس بعدی را مطالعه کنید)
تفاوت کد بورسی (سهامداری) با کد معاملاتی چیست؟
کد بورسی از طرف شرکت سمات و فقط یکبار برای همیشه صادر میشود. اما کد معاملاتی از طریق شرکتهای کارگزاری صادر میشود و هر شرکت کارگزاری، یک کد معاملاتی برای هر مشتری صادر میکند. (توضیحات کد معاملاتی در درس بعدی)
اگر کد سهامداری خودم را فراموش و یا گم کرده باشم، چکار کنم؟
درصورت فراموشی و یا مفقود شدن هیچ مشکلی پیش نمیآید. این کد در سامانه معاملاتی شما که از کارگزارتان دریافت کردهاید موجود است. همه شرکتهای کارگزاری میتوانند کد بورسی شما را استعلام و اعلام کنند.
آیا برای دریافت کد بورسی محدودیت مدرک تحصیلی وجود دارد؟
خیر – هیچگونه محدودیتی برای مدرک تحصیلی وجود ندارد.
آیا اتباع خارجی (حقیقی / حقوقی) میتوانند کد دریافت کنند؟
بله – اتباع خارجی (حقیقی / حقوقی) نیز میتوانند برای دریافت کد و شروع معاملات در بازار بورس و فرابورس اقدام کنند. با مراجعه به دفاتر شرکتهای کارگزاری اقدام کنید. همچنین بخش “اطلاعات تکمیلی” این درس را مشاهده کنید.
شرایط دریافت کد برای فرزندان و افراد زیر سن قانونی چیست؟
هیچ محدودیت سنی وجود ندارد و همه افراد جامعه و در هر سنی میتوانند کد بورس داشته باشند. بخش اطلاعات تکمیلی در همین درس را ملاحظه کنید.
سوالات شما؟
اگر همچنان برای اخذ کد سهامداری از طریق سامانه سجام مشکلی دارید، یا سوالی دارید، ما اینجا هستیم تا پاسخ سوالات شما بدهیم. می‌توانید سوالات و مشکلات خود را در زیر همین درس (قسمت دیدگاه) مطرح کنید. همچنین اگر نکته‌ای هست که ما در این درس به آن اشاره نکردیم را برای ما بنویسید.تبریک به شما !
اولین قدم را برای انجام معاملات خرید و فروش سهام در بازار سهام برداشتید. اما هنوز برای دسترسی به سامانه معاملات یک قدم دیگر باقی است. انتخاب کارگزار بورس و دریافت کد معاملاتی. پس در درس بعدی از آموزش بورس با ما همراه باشید تا مراحل دریافت کد معاملاتی را برایتان شرح دهیم.
2 پاسخ
ممنون از آموزش خوبتون
همه مراحلی که اینجا گفتید رو برای دریافت کد بورسی از سجام انجام دادم.
فقط یک سوال، اطلاعات حساب بانکی رو برای چی باید ثبت کنیم؟
سلام
سامانه سجام علاوه بر اینکه کد بورسی صادر میکند، دارایی سهامداران را ثبت و حفظ میکند. از سال 1396 به بعد، سود سهام (مجامع شرکتهای بورسی) به همین شماره حسابی واریز میشود که در سامانه سجام ثبت میکنید.
موفق باشید